تندیسی از یک سینماگر | یادی از علی حاتمی، نویسنده و کارگردان مشهور ایرانی به بهانه زادروزش
۲۸ سال پیش، یکی از سینماگران بزرگ ایران چشمش را به روی دنیا بست اما تا امروز هنوز کسی نتوانسته جای او را بگیرد.
به گزارش شهرآرانیوز، علی حاتمی ۲۳ مرداد ۱۳۲۳ در شهر تهران متولد می‌شود. او که تحصیل‌کرده رشته سینما و تئاتر در دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر بود، با زری خوشکام، دیگر هنرمند سینما و تئاتر، ازدواج می‌کند و حاصل این ازدواج تولد لیلا حاتمی، بازیگر سرشناس ایرانی است. علی حاتمی در اوج جوانی همچون تندیسی از یک سینماگر واقعی در سینمای ایران قد علم می‌کند و جای محکمی در تاریخ سینمای ایران پیدا می‌کند. در این مطلب مروری داریم بر فعالیت‌های این شخصیت مطرح سینمای ایران.
سال ۱۳۴۸، «حسن کچل»
علی حاتمی کار حرفه‌ای‌اش را با نوشتن نمایشنامه آغاز می‌کند، آثاری که توجه دست‌اندرکاران سینما وتلویزیون را هم به خود جلب می‌کند و در این مسیر اولین فیلم سینمایی علی حاتمی در سال ۱۳۴۸ با نام «حسن کچل» جلوی دوربین می‌رود؛ یکی اولین فیلم‌های موزیکال تاریخ سینمای ایران با بازی پرویز صیاد، حمیده خیر آبادی و کتایون امیرابراهیمی.
سال ۱۳۴۹ «طوقی»
یک سال بعد فیلم سینمایی «طوقی» توسط علی حاتمی ساخته می‌شود. فیلمی با بازی بهروز وثوقی و ناصر ملک مطیعی.
سال ۱۳۵۰ «باباشمل»
علی حاتمی سومین فیلم خود را در سال ۱۳۵۰ با نام «باباشمل» می‌سازد. فیلمی که برای اولین‌بار با محمدعلی فردین و برای دومین بار با ناصر ملک مطیعی همکاری می‌کند.
سال ۱۳۵۱، «قلندر»، «خواستگار» و «ستارخان»
سال ۱۳۵۱ که پرکارترین سال حرفه‌ای علی حاتمی است، سه فیلم «قلندر»، «خواستگار» و «ستارخان» را می‌سازد.
«قلندر» با بازی ناصر ملک مطیعی و «خواستگار» با بازی پرویز صیاد و زری خوشکام جلوی دوربین می‌روند وفیلم سوم، یعنی «ستارخان» که پروژه‌ی بزرگ‌تری بود، با نقش‌آفرینی علی نصیریان، عنایت بخشی، عزت الله انتظامی و پرویز صیاد ساخته می‌شود.
این فیلم در تهران و تبریز جلوی دوربین می‌رود. در فیلم‌برداری بخش‌هایی از فیلم نیز از ارتش برای گردآوری نیرو‌های سیاهی‌لشکر کمک گرفته می‌شود. این فیلم پس از نمایش با مخالفت روزنامه‌ها و نمایندگان مجلس روبه‌رو می‌شود. معترضان می‌گفتند که علی حاتمی با این فیلم دست به تحریف تاریخ معاصر زده است. از همین‌رو در یکی از جلسه‌های غیرعلنی مجلس بیانه‌ای در این‌باره قرائت و امضا می‌شود. سندیکای هنرمندان نیز به‌دلیل مشابه در مقابل علی حاتمی می‌ایستد و حاتمی از این سندیکا خارج می‌شود. درنهایت، طی کمتر از یک هفته از اولین نمایش عمومی، فیلم سینمایی «ستارخان» توقیف می‌شود.
سال ۱۳۵۶ «سوته دلان»
علی حاتمی فیلم بعدی خود را با نام «سوته دلان» در سال ۱۳۵۶ می‌سازد. «سوته‌دلان» داستانی از زندگی خانواده‌ای در تهران با بازی جمشید مشایخی و بهروز وثوقی بود.
سال ۱۳۶۱، «حاجی واشنگتن»
این هنرمند در سال ۱۳۶۱، فیلم سینمایی «حاجی واشنگتن» را می‌سازد که در همان سال توقیف می‌شود. حاجی واشنگتن داستانی از زندگی حسینقلی‌خان صدرالسلطنه، نخستین سفیر ایران در امریکا را روایت می‌کند. این فیلم باید در آمریکا ساخته می‌شد، اما به‌دلیل مسائل سیاسی، در ایتالیا ساخته می‌شود. عزت الله انتظامی در مصاحبه‌ای ادعا کرده که در طول پنج ماه اقامت تیم تولید در ایتالیا، آنها با مشکلات مالی زیادی دست‌وپنجه نرم کرده‌اند.
سال ۱۳۶۲، «کمال ملک»
یک سال بعد، علی حاتمی فیلم پربازیگر «کمال ملک» را کارگردانی می‌کند. این فیلم درباره نقاش مشهور، کمال‌الملک ساخته شده بود. فیلم سینمایی «کمال الملک» با بازی جمشید مشایخی (کمال الملک)، عزت الله انتظامی (ناصرالدین شاه)، علی نصیریان (مظفرالدین شاه)، محمدعلی کشاورز (اتابک) و داود رشیدی (رضاشاه) ساخته شده است. از دیگر بازیگران فیلم نیز می‌توان به پرویز پورحسینی، جهانگیر فروهر و لیلا حاتمی (خردسال) اشاره کرد. چهار سال پس از «کمال الملک»، پس از اینها نوبت به ساخت فیلم سینمایی «جعفرخان از فرنگ برگشته» می‌رسد. علی حاتمی در این فیلم باز هم با عزت‌الله انتظامی و محمدعلی کشاورز همکاری می‌کند. این فیلمم درواقع برداشتی از نمایشنامه «جعفرخان از فرنگ آمده» نوشته‌ی حسن مقدم است.
سال ۱۳۶۸، «مادر»
علی حاتمی چند سال بعد یکی از فیلم‌های معروف کارنامه‌اش، یعنی «مادر» را جلوی دوربین می‌برد؛ که رقیه چهره آزاد، محمدعلی کشاورز، اکبر عبدی، امین تارخ و فریماه فرجامی در آن نقش‌آفرینی می‌کنند. رقیه چهره آزاد و اکبر عبدی برای بازی در این فیلم سیمرغ‌های بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین بازیگر نقش دوم مرد را دریافت می‌کنند. عبدالله اسکندری نیز سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی را به خانه می‌برد.
«تلخی با قند شیرین نمی‌شه، شب رو باید بی‌چراغ روشن کرد»، «خورشید دم غروب، آفتاب صلوت ظهر نمی‌شه» و «مادر مرد، از بس که جان ندارد». برخی از دیالوگ‌های مشهور سینمای علی حاتمی هستند که مربوط به فیلم مادر هستند.
سال ۱۳۷۰، «دلشدگان»
علی حاتمی دو سال بعد و در سال ۱۳۷۰ فیلم سینمایی «دلشدگان» با بازی امین تارخ، اکبر عبدی، لیلا حاتمی و جلال مقدم جلوی دوربین می‌برد. فیلمی که موضوعی مرتبط به موسیقی داشت. تولید موسیقی این فیلم برعهده حسین علیزاده و محمدرضا شجریان بود. فریدون مشیری، شاعر معاصر، به درخواست محمدرضا شجریان شعر‌ها و آهنگ‌های فیلم «دلشدگان» را بررسی می‌کند.
گفته می‌شد علی حاتمی پس از «دلشگان» برای ساخت سه پروژه بزرگ برنامه داشت. «ملکه‌های برفی»، فیلمی براساس زندگی همسران محمدرضا پهلوی، «آخرین پیامبر» براساس زندگی آخرین پیامبر اسلام و «جهان پهلوان تختی»، دو فیلم اول به‌دلیل مشکلات مالی و اجرایی کلید نخوردند. اما علی حاتمی ساخت سومی را با بازی عزت الله انتظامی و افسانه بایگان آغاز می‌کند.
درگذشت نابهنگام در میانه ساخت «جهان پهلوان تختی»
علی حاتمی در میانه ساخت فیلم «جهان پهلوان تختی»، در سن ۵۲ سالگی در ۱۴ آذر ۱۳۷۵ بر اثر سرطان پانکراس از دنیا می‌رود. فیلم سینمایی «جهان پهلوان تختی» نیز مدتی بعد به کارگردانی بهروز افخمی ساخته می‌شود.
همچنین واروژ کریم‌مسیحی بخش‌هایی از سریال «هزادستان» را به‌عنوان دو فیلم با نام‌های «کمیته مجازات» و «تهران روزگار نو» تدوین و منتشر می‌کند.
۴ سریال ماندگار تلویزیون اثر علی حاتمی و ساخت شهرک سینمایی غزالی
فعالیت‌های علی حاتمی به دنیای سینما محدود نشده بودند. او برای تلویزیون چهار سریال می‌سازد. «جنگل و آشپزی» تولید سال ۱۳۴۶، «داستان‌های مولوی» در سال ۱۳۵۲ سریال «سلطان صاحبقران» وسریال «هزاردستان» که لقب بزرگ‌ترین پروژه علی حاتمی را به دوش می‌کشد. سریالی که علی حاتمی برای ساخت آن شهرک سینمایی غزالی را می‌سازد.
او درواقع محله‌های قدیمی تهران را با زیربنایی به اندازه هفت هزار مترمربع می‌سازد. برای نمونه خیابان لاله‌زار و میدان توپ‌خانه ۳۰ هزارمتر مربع به خود اختصاص می‌دهند. ساخت دکور «هزاردستان» به نحوی انجام شد که نمای بیرون ساختمان‌ها جابه‌جا شود و هر عمارت قابلیت تغییر به بنایی دیگر را داشته باشد. نتیجه‌ی ساخت این دکور، شهرک سینمایی غزالی بود. شهرکی که به نام «حاتمی» نیز مشهور است.
علی حاتمی در جایی گفته که هنگام آغاز ساخت این شهرک جوانی بیش نبود، اما در پایان، پیرمردی از آن بیرون آمده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
